„Już na pierwszy rzut oka widać, że nie są to rzeźby przyjazne człowiekowi. Bo też
i powstały z goryczy, poczucia krzywdy, niechęci do sąsiadów. Ustawiał je przed domem,
czarne postacie z mocno zaznaczonymi białkami oczu” napisał Aleksander Jackowski o twórczości
Szczepana Muchy w 2002 roku. Ten, żyjący w latach 1908 – 1983, artysta rzeźbił w jednym
kawałku drewna figury ludzi i diabłów. Gotowe rzeźby pokostował i pokrywał czarna bejca.
Jedynie oczy malował biała farba przez co stawały się wyraziste, a postaci pełne ekspresji.
Część z nich była podpisana: łajdak, szpicel, drań. Ustawiał je wokół swojego domu, znajdującego
się we wsi Szale pod Sieradzem. Była to zemsta za oskarżenie go o kradzież lub kłusownictwo oraz
uwięzienie na pół roku. Po powrocie z więzienia do domu poświecił się sztuce – rzeźbiarstwu.
Jego twórczość została doceniona przez znawców sztuki naiwnej w latach 70. XX wieku. Wówczas
Szczepan Mucha był laureatem wielu nagród, a dziś jego rzezy znajdują się w państwowych i
prywatnych kolekcjach.
Więcej...
Rzeźby Szczepana Muchy znajdują się również w zbiorach Muzeum Okręgowego w Sieradzu,
natomiast na teren Sieradzkiego Parku Etnograficznego przeniesiono jego dom. Co prawda
zagroda pochodzi z przełomu lat 50. i 60. XX wieku, ale o jej wartości świadczą wkomponowane
w nią prace artysty. I tak, we wnętrzu domu, pracowni oraz ogrodzie możemy podziwiać liczne
rzeźby z lat 1972 – 1983.
Sieradzki Park Etnograficzny, oprócz domu i rzeźb Szczepana Muchy, prezentuje również kilka
innych interesujących obiektów. Ekspozycja jest niewielka, ale ze względu na prezentowane
zbiory oraz przede wszystkim pełną poświecenia działalność pracowników działu etnograficznego
Muzeum Okręgowego – ma niezwykłą wartość etnograficzną.
Pierwszym obiektem w parku etnograficznym była, przeniesiona w latach 60. XX wieku,
a wybudowana w pierwszej połowie XIX wieku, chałupa ze Zgierza, zwana Domem Tkacza. Budynek
ten został zaadaptowany do celów muzealniczych za sprawą Zofii Neymanowej, która kierowała
sieradzkim muzeum w latach 1948-1976. Dom tkacza jest szerokofrontowy. Jego ściany charakteryzuje
konstrukcja sumikowo-latkowa. W budynku mieszczą się pomieszczenia biurowe zagospodarowane przez
pracowników Sieradzkiego Parku Etnograficznego.
Warto zajrzeć do zrekonstruowanej zagrody, w której skład wchodzą co prawda obiekty
z różnych miejscowości, ale odtwarzają one charakterystyczny dla ziemi sieradzkiej układ budynków.
I tak, znajdziemy tu: chałupę szerokofrontową z Sieradza-Meki (z II polowy XIX wieku). Ma ona
ściany zbudowane w konstrukcji zrębowej i sumikowo-latkowej oraz czterospadowy, krokwiowy dach
kryty strzecha. We wnętrzu zaś oczom zwiedzających ukaże się zrekonstruowane wnętrze mieszkalne
z tego samego okresu co dom oraz rozłożony, gotowy do pracy warsztat tkacki. Jest tu również
stodoła ze wsi Ruda, wybudowana na początku XX wieku, a także obórka z wozownią czyli budynek
inwentarsko-gospodarczy z przełomu XIX i XX wieku, pochodzący ze wsi Wiertelaki oraz spichlerz
drewniany z Brąszewic Zabrodzia – zwany tu kumorą, wybudowany prawdopodobnie w 1810 roku.
Muzeum Okręgowe w Sieradzu we współpracy z Powiatowym Ośrodkiem Kultury realizuje program
„Krzesiwo”. Jego celem jest ochrona oraz wspieranie rozwoju dziedzictwa kulturowego ziemi
sieradzkiej. Region sieradzki leży na pograniczu wielkich makroregionów Polski: Wielkopolski,
Mazowsza, Śląska i Małopolski, a mimo to zachował swoją odrębność. Zaangażowani do programu
twórcy i artyści ludowi starają się o niej opowiadać i dzięki temu ożywić, niestety zanikające
elementy kultury ludowej, takie jak: gwara, zwyczaje i obrzędy, muzyka, pieśni, sztuka.
Od 1996 roku odbyło się już ponad 1000 warsztatów, w trakcie których uczono rękodzieła, tańców
i pieśni.
Sieradzkie muzeum organizuje także ciekawe festiwale i pokazy. Odbywają się one w budynku
Muzeum przy ulicy Dominikańskiej 2 oraz na terenie parku etnograficznego, zlokalizowanego przy
ulicy Grodzkiej 1. Warto wiec przyjechać na cykliczne imprezy, takie jak: „Wiosna na ludowo” –
prezentująca działalność kulturalna powiatu sieradzkiego, „Spotkania folklorystyczne Polski
centralnej”, czy „Artystyczna jesień w skansenie”.
Muzeum Okręgowe w Sieradzu i Sieradzki Park Etnograficzny, a także organizowane w nich
imprezy są dobrym powodem do wizyty w tym jednym z najstarszych miast Polski.
Aleksandra Wiklak
Więcej...