Skanseny
 

Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku

Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku jest jednym z najstarszych i  najchętniej odwiedzanych obiektów tego typu w Polsce. Na terenie trzydziestu pięciu hektarów znajduje się ponad sześćdziesiąt obiektów dużej i małej architektury z terenów Warmii, Mazur, Powiśla, tzw. Małej Litwy i Sambii. Trzy pierwsze regiony znajdują się obecnie w granicach województwa warmińsko-mazurskiego, z kolei Mała Litwa to tereny wschodniej Republiki Litwewskiej i północnej części Obwodu Kaliningradzkiego, natomiast Sambia – Obwodu Kaliningradzkiego.

Skąd w polskim muzeum zagraniczne zabytki? Początki placówki sięgają roku 1909. Wówczas, na obrzeżach ogrodu zoologicznego Królewca (zwanego wtedy Königsberg, a dziś Kaliningrad), należącego do Cesarstwa Niemieckiego, zrekonstruowano drewniane budowle z: Warmii, Mazur,  Powiśla i terenów Litwy (regionów Prus Wschodnich). Inicjatorem tych działań był Richard Dethlefsen, pełniący funkcję Prowincjonalnego Konserwatora Zabytków. Dało to początek Królewieckiemu Parkowi Etnograficznemu, zwanemu „Dorfmuseum”, który został otwarty w 1913 roku. W latach 1938-1940 muzeum przeniesiono na tereny pod Olsztynkiem. Do dzisiaj, na terenie muzeum, zachowało się dwanaście obiektów, które są kopiami, zrobionymi w czasach „Dorfmuseum”. Są to m.in. drewniany kościół z Rychnowej oraz drewniana wieża kościelna z Maniek.

W 1945 roku Olsztynek, wraz z resztą Mazur, został włączony w granice Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Opiekę nad zespołem muzealnym przejął Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie. W 1962 roku Park Etnograficzny w Olsztynku zyskał status Oddziału Muzeum Mazurskiego, a w 1969 roku został przekształcony w autonomiczną placówkę o nazwie: Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku.

Obecnie do Muzeum należy około dziewięćdziesięciu hektarów ziemi, przy czym na powierzchni około trzydziestu pięciu hektarów, znajduje się stanowisko archeologiczne i grób kurhanowy skrzynkowy z wczesnej epoki żelaza (500 p.n.e.) oraz wspomniane już obiekty dużej i małej architektury z byłych Prus Wschodnich. Niedaleko znajduje się także tzw. „Wzgórze Czarownic”, na którym rozpoczęto prace rekonstrukcyjne pruskiej osady rzemieślniczej. Odkryto tu bowiem relikty osadnictwa z epoki brązu (2 500 p.n.e.).

Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku to jednak nie tylko wykopaliska i zabytki architektoniczne. Autentyczności krajobrazowi kulturowemu przydają też zwierzęta hodowlane, przydomowe ogrody oraz tradycyjne zasiewy. Zobaczymy hodowane w tym regionie konie, kozy i owce Skuddy, uważane za najstarszą z udomowionych nordyckich ras owiec. Rasa ta została wyhodowana na terenie Prus Wschodnich i występowała na obszarach od północnej Litwy po tereny Kaszub. Najpopularniejsza była jednak właśnie na Warmii i Mazurach. Podczas drugiej wojny światowej Skuddy uległy prawie całkowitej zagładzie. Ocalały jedynie dzięki Warmiakom i Mazurom, którzy podczas przesiedleń do Niemiec zabierali ze sobą dobytek, w tym żywy inwentarz. Skuddy do dziś są tam hodowane, a dzięki zabiegom muzealników z Olsztynka wróciły na Mazury, gdzie stanowią atrakcję, zwłaszcza dla najmłodszych zwiedzających.

Warto zwrócić uwagę, że większość obiektów prezentowanych w Olsztynku pochodzi z połowy XIX wieku. Od lat 70. XIX wieku coraz częściej jako budulec wykorzystywano cegłę. Wcześniej domy budowano z drewna sosnowego, stosując konstrukcję wieńcową lub sumikowo-łątkową. Natomiast, kojarzona z regionami północnej Polski, konstrukcja szkieletowa (szkieletowo-ryglowa) zyskała na popularności dopiero po pierwszej wojnie światowej, i to przede wszystkim w budownictwie gospodarczym. Jeśli jednak chcielibyśmy szukać wyróżnika architektury Warmii Mazur i Powiśla, prezentowanej w muzeum, to będą to z pewnością różnego rodzaju podcienia: podcienia szczytowe w chałupach mazurskich, podcienia wysunięte (tzw. wystawka), osłaniające wejście do chałup północnowarmińskich i powiślańskich oraz podcienia wnękowe w chałupach powiślańskich.

Poza zwiedzaniem zabytkowych gospodarstw i poznawaniem tajemnic ich konstrukcji, na terenie muzeum można wziąć udział w różnego typu warsztatach i lekcjach muzealnych, organizowanych w Parku Etnograficznym oraz w pomieszczeniach Salonu Wystawowego w Olsztynku. Zwiedzający mogą wziąć udział w warsztatach ceramicznych, bożonarodzeniowych i wielkanocnych warsztatach świątecznych, oraz spróbować swych sił w malarstwie na szkle. A jeśli chcemy zobaczyć tradycyjne ubiory Warmiaków i Mazurów, koniecznie musimy wziąć udział w wykładzie „Stroje Ludowe na Warmii i Mazurach”, połączonym z prezentacją najciekawszych ubiorów.

30 grudnia 2008 roku, Muzeum zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów prowadzonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ponadto, w 2009 roku, zostało wyróżnione honorową nagrodą im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”.

Wycieczka do Muzeum Budownictwa Ludowego – Parku Etnograficznego w Olsztynku będzie nie tylko ciekawą i pouczającą propozycją urozmaicenia urlopu na Mazurach, ale także okazją do spaceru i odpoczynku w tym urokliwym miejscu.

Anna Czyżewska i Aleksandra Wiklak

Informacje praktyczne

1. Adres fizyczny, adres mailowy

2. Dostępność

  • Godziny otwarcia
  • Park Etnograficzny otwarty jest od kwietnia do października.W sezonie - maj-sierpień - codziennie, w pozostałe miesiące od wtorku do niedzieli

    kwiecień: wt-nd: 9-17
    maj-czerwiec: codziennie: 9-17
    lipiec-sierpień: codzienne: 10-18
    wrzesień: wt-nd: 9-17
    październik: wt-nd: 8-16

    Muzeum nieczynne: 
    Nowy Rok, Święto Trzech Króli, 
    Wielkanoc, Boże Ciało (wstęp na teren muzeum bezpłatny, obiekty pozamykane),
    Wszystkich Świętych, Święto Niepodległości, Wigilia i Święta Bożego Narodzenia

  • Ceny biletów

    Park Etnograficzny

    bilet normalny - 12 zł
    bilet ulgowy - 6 zł

    *przewodnik w języku polskim (grupy do 40 osób) - 50,00 zł

    W poniedziałki wstęp na teren Parku bezpłatny

    Dzieci do lat 7 - wstęp bezpłatny

    *Zgłoszenia grup przyjmujemy z dwutygodniowym wyprzedzeniem pod numerem telefonu 89 519-15-42 (od 15 kwietnia do 31 października) lub faxu 89 519-38-45.

  • Salon Wystawowy wraz z Domem Mrongowiusza, Olsztynek
    ul.Zamkowa 1

    Czynny:

    od 1 listopada do 14 kwietnia: pn-pt: 9-16
    od 15 kwietnia do 31 października: wt-nd: 10-17

    Muzeum i Salon Wystawowy nieczynne są dla zwiedzających w następujących dniach:
    Nowy Rok, Święto Trzech Króli, Wielkanoc - wstęp na teren muzeum bezpłatny, obiekty pozamykane, Boże Ciało 


    Ceny biletów wstępu do Salonu Wystawowego

    bilet normalny - 4 zł
    bilet ulgowy - 2 zł

    przewodnik 12,00 zł

3. Oferta kulturalno-rozrywkowa

  • Lekcje muzealne

    Oferta zajęć edukacyjnych jest bogata. Muzeum organizuje zajęcia dla dzieci i młodzieży (od przedszkola do liceum). Do wyboru mamy m.in.:  

    Stroje ludowe na Warmii i Mazurach, Spotkanie z Baśnią i legendą Warmii i Mazur (przedszkole), Nie święci garnki lepiąModelowa lekcja architektury regionalnej (szkoła podstawowa), Ważne postacie dziejów Warmii i Mazur (gimnazjum, liceum) oraz wiele innych zajęć związanych z rzemiosłem i życiem w regionie.

    Lekcje odbywają się od poniedziałku do piątku.

    Osoby zainteresowane prosimy o zgłaszanie się na zajęcia z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem do p. Elżbiety Obrębskiej:

    tel.(89) 519-21-64, kom. 509 382 798
    email: e.obrebska@muzeumolsztynek.com.pl
    w godz. 7.30-15.30

  • Zwierzęta

    Możliwość obejrzenia zwierząt gospodarskich takich jak: owce skudy, króliki, kozy alpejskie i kozy mieszane, konik polski, konik zimnokrwisty w typie sztumskim, gęsi kubańskie, kaczki piżmowe, indyki domowe, perlice zwyczajne, kury zielononóżki kuropatwiane, kury gołoszyjki polskie, kury rasy liliput polski, kury czubatki staropolskie, bydło nizinne czarno-białe.

  • Pamiątki

    Sklepik z pamiątkami znajduje się przy wejściu do Muzeum w budynku karczmy ze Skandawy. Czynny: 1 maja-31 października. DDo nabycia m.in.: regionalne rzemiosło, pamiątki olsztyneckiego skansenu, wydawnictwa naukowe, mapy.

  • Sesje zdjęciowe

    Fotografowanie i filmowanie na terenie Parku Etnograficznego oraz w Salonie Wystawowym do celów amatorskich jest bezpłatne, natomiast w celach komercyjnych – po wcześniejszym uzgodnieniu z Dyrektorem Muzeum

  • Posiłek regionalny

    Na terenie Muzeum znajduje się karczma oferujaca regionalne potrawy

  • Atrakcje dla dzieci

    brak danych

  • Atrakcje w okolicy

    brak danych

4. Imprezy

Każdego miesiąca możemy trafić na ciekawą imprezę w Muzeum. Są one m.in. związane z ludowym rokiem liturgicznym (Wielkanoc, MB Zielnej) a także autorskimi projektami: Muzealna kinotekaModa z wiejskiej szafy.
W roku 2013 szczególnie warte uwagi są obchody jubileuszowe, odbywające się 5-7 czerwca. 

http://www.muzeumolsztynek.com.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=13&Itemid=121

5. Dojazd

  • Własnym samochodem

    Olsztynek znajduje się przy krajowej 7, 26 km na południe od Olsztyna.

  • Pociągiem

    Z Warszawy codziennie kuruje kilka pociągów, w tym bezpośrednie do Olsztynka

  • PKSem

    Z Warszawy (dw. Zachodni) codziennie kursuje kilka bezpośrednich busów

  • Prywatnymi busami

    Z Warszawy (pl. Defilad) codziennie kursuje kilka bezpośrednich busików

6. Baza noclegowa

  • Agroturystyka

    Agroturystyka Jota
    m. Łutynowo 12, Olsztynek
    tel.: 89 519 33 90

  • Schronisko

    brak danych

  • Pola namiotowe

    Pole Biwakowe Swaderki
    m. Swaderki, Olsztynek
    kom.: 501-524-007
    http://www.biwak.go3.pl/index1.html

  • Hotele, pensjonaty, ośrodki wypoczynkowe

    W okolicy znajdują się pensjonaty

  • Sale konferencyjne

    Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy WAM WDW
    m. Maróz 2, Olsztynek
    tel./fax: 89 519 25 25, kom.: 502-219-480

7. Działalność naukowo-badawcza

  • Publikacje

    Na terenie muzeum znajduje się biblioteka, posiadająca w zbiorach ponad 10 tys. specjalistycznych woluminów (etnograficzne książki i czasopisma). Można z nich skorzystać na miejscu, pn-pt, 8-15.

    e-mail: a.wilczynska@muzeumolsztynek.com.pl


8. Informacje dodatkowe

skanseny.net





Więcej zdjęć

 

Pomóż rozwijać etnografię w internecie.

WESPRZYJ NAS