Skanseny
 

Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny w Kłóbce, Oddział Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku

„Wyzwoliny kosiarza”, „Wywóz żeńcowych”, „Wieńcowe”, „Swaty”, „Oczepiny” - czy te nazwy nie brzmią intrygująco? Są to tytuły imprez folklorystycznych organizowanych w ramach cyklu „Obyczaje kujawskiej wsi” w Kujawsko-Dobrzyńskim Parku Etnograficznym w Kłóbce. Można w nim zobaczyć także pokazy prac wykonywanych w życiu codziennym – wielkie pranie, pieczenie chleba, deptanie kapusty, miodobranie, świniobicie i sianokosy a także inscenizację dawnego jarmarku. Szczególnym wydarzeniem okazało się widowisko pt. „Król Pasterzy”, które wykonał zespół „Dzieci Kujaw” z Brześcia Kujawskiego. Zespół przypomniał bowiem stary i niegdyś popularny na Kujawach zwyczaj wybierania najlepszego parobka spośród tych, którzy zajmowali się wypasem bydła.

Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny jest oddziałem Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. Pomysł założenia muzeum na wolnym powietrzu narodził się w latach 60.XX wieku. W 1979 roku, Jan Święch i Roman Tubaja – ówcześni pracownicy działu budownictwa ludowego Muzeum Etnograficznego w Toruniu, przygotowywali koncepcję oraz szczegóły założeń ekspozycji. Plan zagospodarowania zaprojektowała inż. architekt Maria Waźbińska, a realizację powierzono Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, kierowanemu wtedy przez Marka Zapędowskiego. Jedynym problemem okazała się lokalizacja parku etnograficznego. Te, które proponowano miały różne mankamenty – zbyt wysoki poziom wód gruntowych, niebezpieczeństwo zalewania przez Wisłę, problemy z wytyczaniem nowych dróg lokalnych, brak zgody właścicieli na wykup terenu, sąsiedztwo wysypiska śmieci. Właściwie to, że muzealnicy trafili do miejscowości Kłóbka sprawił zbieg okoliczności. Otóż, pojechali tam, by obejrzeć i ewentualnie kupić młyn wodny. Jego właścicielka – Janina Walczak, mając nadzieję na uratowanie rodzinnej pamiątki (młyn należał bowiem do jej rodziców – Jana i Bronisławy Szczęsnych) zgodziła się sprzedać obiekt, a po dalszych rozmowach i ziemię. Ostatecznie więc, w Kłóbce, nad rzeczką Lubieńką, na obszarze 6 ha powstał park etnograficzny, prezentujący architekturę wiejską z regionu Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej. Ekspozycje udostępniono zaś zwiedzającym 31 lipca 1993 roku. Jest więc jednym z najmłodszych muzeów na wolnym powietrzu w Polsce. Prezentowane tu obiekty [17 już istniejących, w planach jest powiększenie liczby do 40] są zgromadzone w trzech zespołach – dwa stanowią zagrody z Kujawy, a jeden – zagroda z Ziemi Dobrzyńskiej.

Kujawy i Ziemia Dobrzyńska to regiony, które mimo że ze sobą sąsiadują, to różnią się m.in. w kulturze materialnej czy budownictwie wiejskim. Dlaczego? Otóż, istotnym czynnikiem kształtującym kulturę Kujaw było dogodne położenie geograficzne na szlakach handlowych – tzw. drogi ruskiej, prowadzącej z zachodu na wschód oraz szlaku bursztynowym, który łączył Morawy z Bałtykiem. Przez wieki tereny te były zapleczem dla państwa zakonnego, a późniejsze folwarki pańszczyźniane napędzały rozwój gospodarki. Warto też dodać, że część tutejszych ziem stanowiła własność kościelną, a część – królewską, co nie pozostało bez wpływu na poziom świadomości społecznej mieszkańców wsi kujawskich. Z kolei na Ziemi Dobrzyńskiej zamieszkiwała przede wszystkim szlachta zagrodowa. Wpływ miały również małe ośrodki miejskie oraz pojawiające się tutaj osadnictwo olęderskie. Nie bez znaczenia były i podziały polityczne, w tym decyzje Kongresu Wiedeńskiego z 1815 roku, które na ponad 100 lat przyłączyły wschodnie Kujawy i Ziemię Dobrzyńską do zaboru rosyjskiego, a zachodnie Kujawy do Prus.

Ekspozycja muzeum w Kłóbce uwzględnia jednak, nie tylko różnice regionalne, ale także społeczne i majątkowe mieszkańców wsi. Można tu też obejrzeć budynki użyteczności publicznej tj. szkołę, karczmę, remizę czy kuźnię gromadzką, które oddalone od zagród pozwalają na poznanie zagospodarowania przestrzennego wsi. Z kolei wnikliwe obejrzenie najstarszego budynku – pochodzącego z końca XVIII wieku (chałupa dobrzyńska z 1760 r.) oraz najmłodszego z lat 30. XX wieku – umożliwi dostrzeżenie zmian jakie zachodziły w technice budowania (drewno – cegła), wykańczania czy w zdobnictwie. Owe zmiany widoczne są również w wyposażeniu izb, które urządzone zostały zgodnie z potrzebami mieszkających tu pokoleń (dziadków, rodziców i dzieci).

Jednymi z ciekawszych obiektów są chałupy podcieniowe (to tzw. podcienia szczytowe, pełne). W upalne dni można schronić się w ich cieniu. Warte obejrzenia są również spichlerze. W ich wnętrzach zgromadzone zostały różne narzędzia (np. do pielęgnacji koni), naczynia klepkowe (np. skopki) czy kosze, m.in. plecione ze słomy, służące do przechowywania zboża. Są także przedmioty związane z popularnym na tych terenach rybołówstwem, m.in. samołówki (np. wiersze, więcierze). U dołu ścian spichlerzy lub w drzwiach znajdują się zaś specjalne wejścia dla kotów. Zwierzęta te były cenionymi mieszkańcami, szczególnie pełnych spichlerzy. Pilnowały bowiem przed szkodnikami (np. myszami) zgromadzonych tam zapasów.

O wszystkich budynkach i eksponatach, znajdujących się w ich wnętrzach można usłyszeć od tutejszych przewodników. Ich barwne opowieści i wyjaśnienia na długo pozostają w pamięci, podobnie jak organizowane tu imprezy. Dzięki pracy całego zespołu muzeum w Kłóbce ciągle coś się w nim dzieje. Muzeum zdobywa również nagrody za przygotowywane ekspozycje. Tak było w 1993 roku gdy ówczesny Minister Kultury uhonorował je za ekspozycję inaugurującą działalność, a także w 2008 gdy otrzymało nagrodę Sybilli za udostępnienie do zwiedzania zagrody zamożnego gospodarza z Kujaw z okresu międzywojennego. Nie bez powodu więc kierowniczka placówki, Elżbieta Kraszewska-Sikorska podkreśla, że muzeum „to nasze wypieszczone dziecko i duma” i oby tak dalej!

Justyna Orlikowska

Informacje praktyczne

1. Adres fizyczny, adres mailowy

    Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny w Kłóbce
    (Oddział Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku)
    87-831 Kłóbka gm.Lubień Kujawski
    tel. (054) 284-27-92

    skansen@muzeum.wloclawek.pl

2. Dostępność

  • Godziny otwarcia

    V - X od wtorku do niedzieli (poniedziałek nieczynne)
    godziny otwarcia: od 10.00 do 18.00
    XI - IV od wtorku do niedzieli (poniedziałek nieczynne)
    godziny otwarcia: od 10:00 do 16:00

  • Ceny biletów

    • normalny – 6zł
    • ulgowy – 4zł
    • dzieci do 7 lat – bezpłatnie
    • zorganizowane grupy szkolne – 3zł
    • piątek – dzień bezpłatny
    • przewodnik - w cenie biletu
    • fotografowanie - po wykupieniu specjalnego pozwolenia za 10 PLN

  • Uwagi o dostępności

    • duży parking na zewnątrz przy skansenie mieszczący samochody osobowe i autokary
    • możliwość zostawienia w bezpiecznym miejscu roweru itp.
    • wydzielone miejsce dla palących

3. Oferta kulturalno-rozrywkowa

  • Lekcje muzealne

    Wycieczki z przewodnikiem każdego dnia gwarantowane w cenie biletu (nie musi być duża grupa zwiedzających)

    Interaktywne lekcje dla dzieci odbywają się we wtorki, środy i czwartki, między godziną 10.00 a 15.00 (wcześniejsza rezerwacja u kierownika skansenu)
    Lekcje przeznaczone dla przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów
    czas trwania lekcji – ok.60 min, liczba dzieci – do 30 osób
    cennik – ulgowy grupowy bilet wstępu (3 zł/os.) + opłata za daną lekcję

    przykładowe tematy lekcji:

    • W domu i zagrodzie naszych pradziadków – 2 zł
    • Dawne zawody na kujawskie wsi – 2 zł
    • Tradycyjne pożywienie na Kujawach – 3 zł
    • Kajet, tabliczka i obsadka, czyli w szkole pradziadka – 2 zł
    • Kolorowy świat z bibuły i łat – 3 zł
    • Radosny czas Bożego Narodzenia – 2 zł (z poczęstunkiem – 6 zł)
    • Jak przygotować świąteczne ozdoby – 2 zł
    • Co jeszcze potrafili nasi pradziadkowie – zajęcia pozarolnicze na kujawskiej wsi – 3 zł

  • Zwierzęta

    W skansenie mieszkają koty, hodowane są kozy oraz ptactwo domowe: kaczki i kury

  • Pamiątki

    Na terenie muzeum znajduje się sklepik – można w nim kupić m.in. pocztówki z widokami muzeum, włocławski fajans ręcznie malowany (np. figurki z nazwą skansenu), przewodniki po skansenie i inne tematyczne publikacje

  • Sesje zdjęciowe

    Istnieje możliwość zrobienia ślubnej sesji zdjęciowej (zewnątrz – 50 zł, wewnątrz obiektów – 100 zł)

  • Posiłek regionalny

    brak danych

  • Atrakcje dla dzieci

    brak danych

  • Atrakcje w okolicy

    brak danych

4. Imprezy

Corocznie prezentowane są w ramach dwóch cykli:

  • „Z życia dawnej wsi” oraz „Obyczaje kujawskiej wsi”
  • co roku dni otwarte odbywają się w czerwcu, sierpniu i wrześniu - terminy ruchome
  • udział rzemieślników, twórców ludowych, zespołów folklorystycznych

5. Dojazd

  • Własnym samochodem

    Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny w Kłóbce leży w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Lubień Kujawski. Najbliższymi ośrodkami miejskimi są– Włocławek, Kutno, Gostynin, Lubień Kujawski, Chodecz i Kowal.
    Samochodem można dotrzeć trasą krajową nr 1 (E 75) Gdańsk-Toruń-Łódź, dokładnie Włocławek-Łodź, pomiędzy Lubieniem Kujawskim a Kowalem w miejscowości Modlibórz skręcić na zachód (wyraźne oznaczenia skansenu przy trasie), po 3 kilometrach miejscowość Kłóbka

  • Pociągiem

    Pociągiem – na trasie Włocławek-Kutno wysiąść na stacji Wiktorowo i piechotą na wschód ok. 3km

  • PKSem

    Autobusy, prywatni przewoźnicy – np. trasa Włocławek-Modlibórz i piechotą na zachód ok. 2,7 km

  • Prywatnymi busami

    brak danych

6. Baza noclegowa

  • Agroturystyka

    Gospodarstwo "Agrofarma" Gołaszewo 60a tel. (054) 274-72-22 www: www.agrofarma.pl

  • Schronisko

    brak danych

  • Pola namiotowe

    brak danych

  • Hotele, pensjonaty, ośrodki wypoczynkowe

    • Ośrodek Wypoczynkowy Hurtap (domki i pole kempingowe)
      Mstowo k/Chodcza, tel. 54 284 87 60
    • Stadnina Koni Falborek Arabians
      Brześć Kujawski, Tel. (+48) 54 2320840, Tel. kom. (+48) 600 089 738
      www.falborek-arabians.com
    • Hotel - Restauracja "Podgrodzie"
      ul.Przydatki Gołaszewskie 3, KOWAL, tel. (054) 284 25 01, (054) 284 17 34 www.podgrodzie.com.pl
    • "Gościniec - Pod Żaglami"
      Skoki Duże, Gmina Włocławek, tel. (024) 266 05 31
    • "Zajazd „Arkadia”
      Lubień Kujawski, tel.(054) 284-35-14
    • "Zajazd - Motel "Potargana Chałupa"
      Narty, Gmina Lubień Kujawski, tel. (054) 284-42-50

  • Sale konferencyjne

    brak danych

7. Działalność naukowo-badawcza

Ostatnie publikacje:

  • E. Kraszewska – Sikorska, Rola Kujawsko-Dobrzyńskiego Parku Etnograficznego w Kłóbce w przekazywaniu dziedzictwa kulturowego regionu, Rocznik Muzealny, t.11, Włocławek 2006,
  • E. Kraszewska – Sikorska, Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny w Kłóbce. Oddział Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, Biuletyn Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce, t.9, Wdzydze 2006, s.157- 159.
  • E. Kraszewska – Sikorska, Park etnograficzny. Najmłodszy oddział stuletniego muzeum, Rocznik Muzealny, t.12, Włocławek 2008, s.211-228

8. Informacje dodatkowe

skanseny.net





Więcej zdjęć

 

Pomóż rozwijać etnografię w internecie.

WESPRZYJ NAS