Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny w Kłóbce, Oddział Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku„Wyzwoliny kosiarza”, „Wywóz żeńcowych”, „Wieńcowe”, „Swaty”, „Oczepiny” - czy te nazwy nie brzmią intrygująco? Są to tytuły imprez folklorystycznych organizowanych w ramach cyklu „Obyczaje kujawskiej wsi” w Kujawsko-Dobrzyńskim Parku Etnograficznym w Kłóbce. Można w nim zobaczyć także pokazy prac wykonywanych w życiu codziennym – wielkie pranie, pieczenie chleba, deptanie kapusty, miodobranie, świniobicie i sianokosy a także inscenizację dawnego jarmarku. Szczególnym wydarzeniem okazało się widowisko pt. „Król Pasterzy”, które wykonał zespół „Dzieci Kujaw” z Brześcia Kujawskiego. Zespół przypomniał bowiem stary i niegdyś popularny na Kujawach zwyczaj wybierania najlepszego parobka spośród tych, którzy zajmowali się wypasem bydła. Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny jest oddziałem Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. Pomysł założenia muzeum na wolnym powietrzu narodził się w latach 60.XX wieku. W 1979 roku, Jan Święch i Roman Tubaja – ówcześni pracownicy działu budownictwa ludowego Muzeum Etnograficznego w Toruniu, przygotowywali koncepcję oraz szczegóły założeń ekspozycji. Plan zagospodarowania zaprojektowała inż. architekt Maria Waźbińska, a realizację powierzono Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, kierowanemu wtedy przez Marka Zapędowskiego. Jedynym problemem okazała się lokalizacja parku etnograficznego. Te, które proponowano miały różne mankamenty – zbyt wysoki poziom wód gruntowych, niebezpieczeństwo zalewania przez Wisłę, problemy z wytyczaniem nowych dróg lokalnych, brak zgody właścicieli na wykup terenu, sąsiedztwo wysypiska śmieci. Właściwie to, że muzealnicy trafili do miejscowości Kłóbka sprawił zbieg okoliczności. Otóż, pojechali tam, by obejrzeć i ewentualnie kupić młyn wodny. Jego właścicielka – Janina Walczak, mając nadzieję na uratowanie rodzinnej pamiątki (młyn należał bowiem do jej rodziców – Jana i Bronisławy Szczęsnych) zgodziła się sprzedać obiekt, a po dalszych rozmowach i ziemię. Ostatecznie więc, w Kłóbce, nad rzeczką Lubieńką, na obszarze 6 ha powstał park etnograficzny, prezentujący architekturę wiejską z regionu Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej. Ekspozycje udostępniono zaś zwiedzającym 31 lipca 1993 roku. Jest więc jednym z najmłodszych muzeów na wolnym powietrzu w Polsce. Prezentowane tu obiekty [17 już istniejących, w planach jest powiększenie liczby do 40] są zgromadzone w trzech zespołach – dwa stanowią zagrody z Kujawy, a jeden – zagroda z Ziemi Dobrzyńskiej. Kujawy i Ziemia Dobrzyńska to regiony, które mimo że ze sobą sąsiadują, to różnią się m.in. w kulturze materialnej czy budownictwie wiejskim. Dlaczego? Otóż, istotnym czynnikiem kształtującym kulturę Kujaw było dogodne położenie geograficzne na szlakach handlowych – tzw. drogi ruskiej, prowadzącej z zachodu na wschód oraz szlaku bursztynowym, który łączył Morawy z Bałtykiem. Przez wieki tereny te były zapleczem dla państwa zakonnego, a późniejsze folwarki pańszczyźniane napędzały rozwój gospodarki. Warto też dodać, że część tutejszych ziem stanowiła własność kościelną, a część – królewską, co nie pozostało bez wpływu na poziom świadomości społecznej mieszkańców wsi kujawskich. Z kolei na Ziemi Dobrzyńskiej zamieszkiwała przede wszystkim szlachta zagrodowa. Wpływ miały również małe ośrodki miejskie oraz pojawiające się tutaj osadnictwo olęderskie. Nie bez znaczenia były i podziały polityczne, w tym decyzje Kongresu Wiedeńskiego z 1815 roku, które na ponad 100 lat przyłączyły wschodnie Kujawy i Ziemię Dobrzyńską do zaboru rosyjskiego, a zachodnie Kujawy do Prus. Ekspozycja muzeum w Kłóbce uwzględnia jednak, nie tylko różnice regionalne, ale także społeczne i majątkowe mieszkańców wsi. Można tu też obejrzeć budynki użyteczności publicznej tj. szkołę, karczmę, remizę czy kuźnię gromadzką, które oddalone od zagród pozwalają na poznanie zagospodarowania przestrzennego wsi. Z kolei wnikliwe obejrzenie najstarszego budynku – pochodzącego z końca XVIII wieku (chałupa dobrzyńska z 1760 r.) oraz najmłodszego z lat 30. XX wieku – umożliwi dostrzeżenie zmian jakie zachodziły w technice budowania (drewno – cegła), wykańczania czy w zdobnictwie. Owe zmiany widoczne są również w wyposażeniu izb, które urządzone zostały zgodnie z potrzebami mieszkających tu pokoleń (dziadków, rodziców i dzieci). Jednymi z ciekawszych obiektów są chałupy podcieniowe (to tzw. podcienia szczytowe, pełne). W upalne dni można schronić się w ich cieniu. Warte obejrzenia są również spichlerze. W ich wnętrzach zgromadzone zostały różne narzędzia (np. do pielęgnacji koni), naczynia klepkowe (np. skopki) czy kosze, m.in. plecione ze słomy, służące do przechowywania zboża. Są także przedmioty związane z popularnym na tych terenach rybołówstwem, m.in. samołówki (np. wiersze, więcierze). U dołu ścian spichlerzy lub w drzwiach znajdują się zaś specjalne wejścia dla kotów. Zwierzęta te były cenionymi mieszkańcami, szczególnie pełnych spichlerzy. Pilnowały bowiem przed szkodnikami (np. myszami) zgromadzonych tam zapasów. O wszystkich budynkach i eksponatach, znajdujących się w ich wnętrzach można usłyszeć od tutejszych przewodników. Ich barwne opowieści i wyjaśnienia na długo pozostają w pamięci, podobnie jak organizowane tu imprezy. Dzięki pracy całego zespołu muzeum w Kłóbce ciągle coś się w nim dzieje. Muzeum zdobywa również nagrody za przygotowywane ekspozycje. Tak było w 1993 roku gdy ówczesny Minister Kultury uhonorował je za ekspozycję inaugurującą działalność, a także w 2008 gdy otrzymało nagrodę Sybilli za udostępnienie do zwiedzania zagrody zamożnego gospodarza z Kujaw z okresu międzywojennego. Nie bez powodu więc kierowniczka placówki, Elżbieta Kraszewska-Sikorska podkreśla, że muzeum „to nasze wypieszczone dziecko i duma” i oby tak dalej! Justyna Orlikowska Informacje praktyczne1. Adres fizyczny, adres mailowyKujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny w Kłóbce
http://www.muzeum.wloclawek.pl/pl/infopage.php?id=10 http://radoslawsobik.pl/panoramy/skansen/index.html 2. Dostępność
3. Oferta kulturalno-rozrywkowa
4. ImprezyCorocznie prezentowane są w ramach dwóch cykli:
5. Dojazd
6. Baza noclegowa
7. Działalność naukowo-badawczaOstatnie publikacje:
8. Informacje dodatkowe
|
Więcej zdjęć |