Muzeum Wsi Słowińskiej w KlukachOddział Muzeum Pomorza Środkowego w SłupskuKiedy do Łeby albo Ustki zawita niepogoda, kiedy leżenie na plaży stanie się nudne, a obowiązkowa wycieczka na okoliczne wydmy jest już zaliczona, warto wskoczyć na rower albo usiąść za kierownicą i odbyć podróż w czasie i przestrzeni do Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach. Więcej... Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach jest odwzorowaniem dawnego układu wsi i przechadzając się pomiędzy chałupami, w cieniu starych drzew, rzeczywiście możemy odnieść wrażenie, że cofnęliśmy się w czasie. Unikatowe i fascynujące jest także to, że nie jest to muzeum o założeniu parkowym, lecz cechująca się ogromną wiarygodnością część wsi. Przez jej środek, ale i przez środek Muzeum biegnie publiczna droga asfaltowa, jedyna droga dojazdowa dla zmotoryzowanych. Słowińcy – mieszkańcy Kluk i okolic, do niedawna, nie czuli się ani Polakami, ani Niemcami. Przez jednych byli postrzegani jako odrębna grupa etnograficzna przez innych jako część grupy kaszubskiej lub też jako „dawna ludność kaszubska”. Zamieszkiwali niewielki obszar między dwoma jeziorami: Łebsko i Gardno, trudnili się głównie rybołówstwem. Od kaszubskich sąsiadów różnili się wyznaniem: byli protestantami (a dokładnie luteranami). Mimo wielowiekowej germanizacji, zapoczątkowanej w XVIII wieku zachowali własny język i zwyczaje. Ich walka o zachowanie słowińskiej kultury i języka trwała do drugiej wojny światowej. Po 1945 roku Słowińcy, którzy w mowie mieli jednak wiele naleciałości niemieckich, a poza tym byli luteranami byli szykanowani. Wielu z nich poddało się przymusowej migracji do Niemiec. Najdłużej opierali się mieszkańcy wsi Kluki, w której obecnie znajduje się Muzeum Wsi Słowińskiej. Dopiero w latach 70. XX w. większość z nich wyemigrowała, zostawiając za sobą zagrody i ich wyposażenie. Wiele budynków popadło w ruinę i nie udało się ich zachować. Działalność Muzeum pozwoliła jednak na uratowanie kilku. Warto podkreślić, że część zachowanych zabudowań jest autentyczna i stoi na swoich dawnych miejscach. Te zaś, które przenoszono, osadzono na starych fundamentach, odtwarzając w ten sposób tradycyjną strukturę wsi. W rekonstrukcji i urządzeniu chat brali udział potomkowie właścicieli i gospodarzy. Przykładem jest chata Alberta Klücka, którą urządzono według wskazówek jego syna i wnuka. Powstanie Muzeum Wsi Słowińskiej zawdzięcza się grupie społeczników i muzealników, którym „sprawa Słowińców” nie była obojętna. Pomysł pojawił się w 1958 roku, ale dopiero pięć lat później uroczyście otwarto Muzealną Zagrodę Słowińską. Była to zagroda in situ, czyli na starym miejscu, należąca do rodziny Reimannów. Prezentowano w niej historię miejscowej ludności z jednej strony i wygląd tradycyjnych wnętrz – z drugiej. W tamtych latach w Klukach było można jeszcze spotkać rdzennych mieszkańców, ale z roku na rok było ich mniej – starzy umierali, a młodzi masowo wyjeżdżali (wyjazdy były szczególnie intensywne w latach 70. XX w.). Nowi mieszkańcy byli nieliczni, Pozostawione domostwa niszczały i popadały w ruinę, co spowodowało decyzję miejscowych władz, by je wyburzyć. Był rok 1974. Ratowaniem charakterystycznej słowińskiej architektury i wciąż widocznego dziewiętnastowiecznego układu przestrzennego wsi Kluki podjęli się muzealnicy z Muzeum Okręgowego ze Słupska. Dzięki ich batalii oraz przygotowanej koncepcji rekonstrukcji fragmentu wsi rybackiej przez Hugonę Ostrowską-Wójcik i Henryka Soję, skansen posiada dziś pięć pełnych zagród rybackich i rybacko-rolniczych, dwie pojedyncze chałupy, sezonowy szałas i magazyn oraz teren odtwarzający wygląd przystani rybackiej. Warto podkreślić, że uratowane budynki są jedynymi w okolicy autentycznymi budynkami o konstrukcji szkieletowo-ryglowej wypełnionej szachulcem, tak charakterystycznej dla tego regionu. Przełomowy okazał się rok 1995 roku, kiedy przyjęto nową nazwę, obowiązującą i dzisiaj: Muzeum Wsi Słowińskiej w Kulkach, Oddział Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, oraz przyjęto do pracy nowe osoby z myślą o prowadzeniu aktywnej działalności popularyzatorskiej. Do 1995 r. inwentarz zbiorów był prowadzony wspólnie z Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, więc oddział w Klukach posiada niewielki inwentarz własny eksponatów. Zbierane są jednak przedmioty codziennego użytku, zdjęcia, gazety, pocztówki, oraz współczesne rękodzieła. Do ekspozycji stałej Muzeum Wsi Słowińskiej należy pięć zagród złożonych z chałupy mieszkalnej oraz budynków użytkowych. W muzeum znajduje się zagroda rybacka z magazynem rybackim, łodziami, szałasem, gdzie spali rybacy, łodziami oraz sieciami. W zagrodach rolniczych możemy zaś obejrzeć naziemną piwnicę, stodółkę, warsztat stolarski, starą pasiekę, miejsce kopania torfu oraz najrozmaitsze narzędzia gospodarcze. Wystrój każdej z chat mieszkalnych nawiązuje do innego okresu z życia wsi Kluki. Koniecznie należy odwiedzić chałupę Charlotte Klück. Jest to najstarszy budynek Muzeum, zbudowany pod koniec XVIII wieku. Izby zaaranżowano natomiast w stylu z końca XIX wieku. Poza tym, w chacie zachował się archaiczny system ogniowy, tzw. czarna kuchnia, czyli palenisko umieszczone w kominie. Zagroda Keitschicków ukazuje natomiast okres lat 50. XX wieku, kiedy to ludność z Wileńszczyzny zaczęła napływać do Kluk. Ekspozycja w tej zagrodzie ukazuje proces mieszania się wpływów z Wileńszczyzny z tradycjami miejscowymi. I tak do chałup słowińskich wkroczyły sprzęty, takie jak samowar czy kobierce. Jedną z najciekawszych części muzeum stanowi zagroda rybacka Alberta Klücka (jednego z ostatnich gospodarzy słowińskich w Klukach). Jak większość mieszkańców był rybakiem, ale także zapalonym stolarzem i majstrem, więc łódź zrobił własnoręcznie. Używane do połowu łodzie, a szczególnie dębowe dłubanki można obejrzeć w trochę oddalonym magazynie rybackim. Co ciekawe dłubanki wydobyto z dna jeziora Łebsko i kiedy zaczęto je datować okazało się, że zostały wykonane pomiędzy 1420 a 1555 rokiem! Z kolei tuż obok, w szałasie rybackim zaaranżowano wnętrze z początku XX wieku – w rogach stoją drewniane łoża, z boku stół, pomiędzy nimi kilka ław, a na środku, nad ceglanym paleniskiem wisi żelazny kociołek, co sprawia wrażenie, że rybacy właśnie wyszli i zaraz wrócą z naręczem ryb. W Muzeum jest też świeżo przeniesiony budynek karczmy, który będzie przeznaczony na bazę noclegową i restaurację. Katarzyna Mill i Magdalena Szeniawska Informacje praktyczne1. Adres fizyczny, adres mailowy
MUZEUM WSI SŁOWIŃSKIEJ W KLUKACH
muzeum@muzeumkluki.pl Więcej... 2. DostępnośćMuzeum Wsi Słowińskiej czynne jest przez cały rok poza: 1 i 6 stycznia, 1 i 11 listopada, 25 grudnia, 1 dniem Świąt Wielkanocnych.
poniedziałek (czynna tylko jedna zagroda): 9-16 wtorek-niedziela: 10-18
poniedziałek (czynna tylko jedna zagroda): 9-16 wtorek-niedziela: 9-16
Bilet normalny: 12 zł Bilet ulgowy: 10 zł Bilet zbiorowy (grupy zorganizowane od 20 os.wyłącznie dla dzieci i młodzieży szkolne): 6 zł Bilet normalny podczas imprez folklorystycznych: 12 zł Bilet ulgowy podczas imprez folklorystycznych: 10 zł Bilet zbiorowy podczas imprez folklorystycznych (grupy zorganizowane od 20 os.): 9 zł Oprowadzanie w języku polskim (należy wcześniej uprzedzić, grupy do 30 os.*): 60 zł Lekcja muzealna (należy zgłosić dwa tygodnie wcześniej): 21 zł/1 os. *Podczas zwiedzania Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach grupy powyżej 30 osób należy podzielić na mniejsze. Zgoda na fotografowanie bez prawa do publikacji: 10 zł Zgoda na fotografie okolicznościowe: 40 zł Zgoda na filmowanie bez prawa do publikacji: 20 zł Opłata ulgowa za wstęp do muzeum przysługuje za okazaniem stosownych dokumentów: 1.uczniom szkół podstawowych i ponadpodstawowych, studentom oraz uczestnikom studiów doktoranckich, 2.emerytom, rencistom, a także inwalidom i osobom niepełnosprawnym wraz z opiekunami - będącymi obywatelami polskimi, 3.nauczycielom szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz wychowawcom placówek opiekuńczo-wychowawczych, oświatowo-wychowawczych i resocjalizacyjnych działających w Polsce, 4.osobom odznaczonym odznaką "Za opiekę nad zabytkami" lub odznaką honorową "Zasłużony działacz kultury". Wstęp bezpłatny przysługuje za okazaniem stosownych dokumentów: 1.Członkom Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum, 2.osobom odznaczonym Orderem Orła Białego lub Orderem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, odznaką honorową "Zasłużony dla Kultury Polskiej" oraz osobom, które zostały wyróżnione tytułem honorowym "Zasłużony dla Kultury Narodowej", 3.pracownikom muzeów wpisanych do Państwowego Rejestru Muzeów, 4.członkom Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM) i Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków (ICOMOS), 5.dzieciom do lat siedmiu. Niepełnosprawni. Dla niepełnosprawnych na wózkach dostęp jest niestety ograniczony ze względy na rodzaj budownictwa, jednak pracownicy służą wszelką możliwą pomocą. Turyści zagraniczni. Niestety jeszcze nie ma przewodników w obcych językach, tj. angielskim i niemieckim, również pracownicy służą pomocą, jeśli zostaną wcześniej poinformowani o takiej potrzebie. Na razie można wypożyczyć kasetę z nagranym tekstem w jednym z tych dwóch języków. Sklepy i restauracje. Uwaga brak! W Klukach nie ma żadnego sklepu, poza muzealnym i straganami podczas imprez. Jest jeden barek, w którym można zjeść grilla. Wkrótce jednak można liczyć na otwarcie Karczmy. 3. Oferta kulturalno-rozrywkowa
Atrakcje dodatkowe: Kopanie torfu 60 zł; Kręcenie powrozów 60 zł; Ognisko 100 zł; Pokaz wypieku chleba 400 zł; Pokaz wypieku chleba z poczęstunkiem 900 zł; Imprezy plenerowe na zamówienie cena ustalana indywidualnie Przewodnicy. W Muzeum nie ma etatowych przewodników. W trakcie sezonu zatrudniani są przewodnicy sezonowi. Jeśli chce się skorzystać z usług przewodnika najlepiej jest uprzedzić w muzeum o tym telefonicznie przed przyjazdem. W muzeum wypożyczyć można walkmany z nagranymi komentarzami do trasy zwiedzania w językach polskim, niemieckim oraz angielskim.
4. ImprezyOferta dla turystów (i nie tylko) jest ciekawa. W sezonie wakacyjnym
co weekend wypiekany jest chleb i organizowane są występy zespołów
ludowych w cyklu imprez zwanym Dni z Muzyką i Chlebem (każdy weekend lipca i sierpnia). W tym samym
okresie można też przyjrzeć się rzemieślnikom, prezentującym i udzielającym wskazówek w zakresie tradycyjnego rzemiosła (można podszkolić się m.in. w plecionkarstwie, garncarstwie, tkactwie). Dwie największe imprezy to rozpoczęcie sezonu – Czarne Wesele (1-3 maja, godz.11-16) – i jego pożegnanie – Pożegnanie lata w skansenie. Jesień się pyta, co lato zrobiło (trzecia niedziela września, godz. 11-16). Pierwsza z nich nawiązuje do starego zwyczaju kopania torfu, w którym brała udział cała wieś, a potem uczestniczyła w wielkiej wspólnej biesiadzie. Podczas tej imprezy można obejrzeć wyrób butów dla koni – klumpów, posłuchać muzyki kaszubskiej, przyjrzeć się codziennym zajęciom Słowińców oraz spróbować regionalnych przysmaków. Inne imprezy: Dzień Dziecka – 1. Czerwca, Dni rzemiosł i technik – wakacje, W Słowińskiej Zagrodzie - trzy tygodnie na przełomie lipca i sierpnia, codziennie oprócz poniedziałków, godz. 10-16 5. Dojazd
6. Baza noclegowa
7. Działalność naukowo-badawcza
8. Informacje dodatkowe |
Więcej zdjęć |
Ważna informacja: ten serwis wykorzystuje pliki cookies
Serwis skanseny.net używa informacji zapisanych za pomocą cookies w celu sporządzania statystyk dotyczących odwiedzin i przeglądania zawartości strony.