Skanseny
 

Skansen Etnograficzny w Koninie (Oddział Muzeum Okręgowe w Koninie)

Skansen etnograficzny przy Muzeum Okręgowym w Koninie – Gosławice

Ekspozycja jest częścią Muzeum Okręgowego w Koninie, mającego swoją siedzibę w części miasta nazywanej Gosławicami, położonej nad jeziorem Gosławickim na północ od centrum. Na niewielkim obszarze prezentuje tradycyjną architekturę ludową regionu konińskiego. Znajdziemy tu pięć obiektów: chałupę, stodołę, dwa wiatraki „koźlaki” oraz kuźnię. Muzeum gromadzi m.in. sprzęty ginących zawodów, których pokazy odbywają się tutaj w czasie festynów czy lekcji muzealnych.

Skansen etnograficzny działa w ramach Muzeum Okręgowego w Koninie. Obiekty, które możemy oglądać na ekspozycji, pochodzą z terenów dawnego województwa konińskiego, a dzisiejszych powiatów konińskiego, kolskiego, słupeckiego i tureckiego. W przeszłości były to obszary stosunkowo ubogie, z mało urodzajną glebą i niewielką ilością typowego dla innych obszarów budulca, jakim było drewno. Dlatego dla lokalnej architektury charakterystyczne były rzadko gdzie indziej spotykane materiały budowlane: glina i kamień – tak zwany łupek rożnowski. Niestety, tego typu budynki nie znalazły się w muzeum. Natomiast w najbliższym czasie Dział Etnograficzny planuje badania nad budownictwem z wapienia rożnowskiego.

Ekspozycja plenerowa powstawała od podstaw. Wcześniej na jej obszarze znajdowały się jedynie ruiny zamku. Na szczęście znalazło się tam też miejsce na wystawę prezentującą dawne budownictwo drewniane regionu. Na niewielkim obszarze, bo liczącym około 1 ha można obejrzeć pięć obiektów: chałupę, stodołę, dwa wiatraki i kuźnię. Teren był tu bagnisty, dlatego przy zakładaniu parku etnograficznego najpierw konieczne było nawiezienie gruzu, by umocnić podłoże. Podobnie trzeba było zadbać o pokrycie dachu znajdującej się tu chałupy oraz stodoły. I tak zyskały one dach z trzciny, odpornej na wilgoć, a nie z popularnej w innych regionach słomy.

Uwagę zwraca zagroda, którą tworzy stodoła i chata, z otaczającym ją ogródkiem, lecz z powodu braku miejsca nie ma w niej ani obory, ani chlewa, ani stajni. Chata jest drewniana, dwutraktowa, z czterospadowym dachem – charakterystyczna dla zachodniej części regionu. Datuje się ją na 1784 rok. We wnętrzu można zobaczyć typowe wyposażenie izby, dekoracje i sprzęty gospodarstwa domowego. Znaleźć tu można znajomo wyglądające kuchenne sprzęty jak wałki, stolnice czy garnki, ale i takie, których rozpoznanie może być pewną zagadką, jak prasa do sera czy maselnica skrzynkowa, która służyła wiejskim gospodyniom do produkcji większej ilości masła, głównie na sprzedaż. Jedna z izb przeznaczona jest na ekspozycję zmienną – co roku prezentowany jest w niej inny temat związany z życiem codziennym mieszkańców okolicznych wiosek: była więc wystawa garncarstwa i tkactwa, a w 2010 roku planowane jest rymarstwo.

Stodoła, zgodnie z lokalną tradycją architektoniczną, ma dwuspadowy dach i konstrukcję sumikowo-łątkową (to konstrukcja ścian złożona z krótkich bali tzw. sumików, ułożonych poziomo jeden na drugim, których końce są wpuszczone w wyżłobienia pionowych słupów tzw. łątek) z narożami węgłowymi na tzw. rybi ogon (tzn. końce bali tzw. ostatki związane na węgłach wystają kilkanaście centymetrów poza lico ściany). To co w niej szczególne to dach, który nie jest krokwiowy, lecz stawiany na sochy (to konstrukcja składająca się z pionowych słupów tzw. soch wkopanych w ziemię, u góry rozwidlonych, podtrzymujących poziomą belkę i oparte o nią krokwie).

Pierwszy z muzealnych wiatraków został zbudowany pod koniec XIX wieku i pochodzi z Bochlewa, w gminie Kazimierz Biskupi, jednej z miejscowości, które zostały zlikwidowane ze względu na prowadzone prace odkrywkowe Kopalni Węgla Brunatnego „Konin”. Dyrekcja kopalni zaproponowała przeniesienie do muzeum drewnianego wiatraka typu „koźlak” (nazwa pochodzi od konstrukcji nośnej, którą stanowi masywny nieruchomy kozioł, na którym osadzony jest budynek z urządzeniami napędowymi i mielącymi ziarno) z kompletnym i oryginalnym wyposażeniem. Jednak, ze względu na skomplikowany system komunikacyjny, jego wnętrze nie jest udostępniane zwiedzającym, a jedynie studentom, badaczom, czy specjalistom. Jeśli ktoś chce zobaczyć maszynerie wewnątrz wiatraka, może zajrzeć do drugiego z nich, także „koźlaka”. Został on skompletowany z dwóch zniszczonych budowli z Kotwasic z gminy Malanów oraz ze Goranin z gminy Ślesin. W przyszłości w jego wnętrzu planowane jest stworzenie sali ekspozycyjnej, w której będzie można promować sztukę regionalnych twórców.

Kuźnia to rekonstrukcja budynku ze wsi Tarnowa. Natomiast jej wyposażenie jest w pełni oryginalne i bardzo bogate – składają się na nie komplety sprzętu z dwóch różnych kuźni z regionu. Nie jest to wyłącznie nieruchoma wystawa – w kuźni odbywają się pokazy kształtowania metalu na gorąco, a dwa razy do roku podkuwa się konie.

Nad cala ekspozycja na wolnym powietrzu od kilkunastu lat czuwa pan Andrzej Głaz, kierownik działu etnografii Muzeum Okręgowego w Koninie. To on zbiera eksponaty do muzeum, tworzy wystawy, prowadzi lekcje muzealne. Ale nie tylko. Potrafi także wcielić się w role garncarza, kowala lub bednarza. Dzięki temu nie tylko może pokazać uczestnikom lekcji muzealnej sposób wykonywania tradycyjnego rzemiosła, ale też konserwować i naprawiać posiadane zbiory. W ten sposób Dział Etnograficzny samodzielnie prowadzi renowacje, rekonstrukcje i konserwacje zbiorów własnych bądź mu powierzonych, wykonanych z drewna, metalu i skóry.

Anna Chlebicka

2. Dostępność

  • Godziny otwarcia

    W okresie od 1 kwietnia do 31 czerwca:

    • wtorek, środa, czwartek, piątek: 10.00 - 16.00
    • sobota: 10.00 - 15.00
    • niedziela: 12.00 - 16.00

    W okresie od 1 lipca do 31 sierpnia:

    • wtorek, czwartek, piątek: 10.00 - 16.00
    • środa, sobota: 10.00 - 17.00
    • niedziela: 12.00 - 16.00

    W okresie od 1 września do 31 marca:

    • wtorek, środa, czwartek, piątek: 10.00 - 16.00
    • sobota: 10.00 - 15.00
    • niedziela: 11.00 - 15.00

    NIECZYNNE: w poniedziałki, dni świąteczne oraz: Nowy Rok, Wielkanoc, Boże Ciało, 15 sierpnia, 1 listopada oraz Boże Narodzenie. Muzeum czynne jest w Poniedziałek Wielkanocny i w drugi dzień świąt Bożego Narodzenia.

  • Ceny biletów

    • BILET ULGOWY – 5 zł (uczniowie, studenci, wojskowi, emeryci, inwalidzi, renciści i osoby niepełnosprawne z opiekunami, nauczyciele szkól podstawowych i ponadpodstawowych, wychowawcy placówek opiekuńczo-wychowawczych, oświatowych i resocjalizacyjnych, osoby odznaczone odznaka „Za opiekę nad zabytkami” lub odznaka honorowa „Zasłużony działacz kultury”)
    • BILET NORMALNY – 10 zł
    • WSTEP WOLNY – niedziela (obowiązuje tylko na wystawy stałe)
    • ZWIEDZANIE Z PRZEWODNIKIEM – 20 zł
    • FILMOWANIE I FOTOGRAFOWANIE AMATORSKIE – 5,00 zł
    • WYKONYWANIE ZDJEC SLUBNYCH PLENER – 30,00 zł
    • LEKCJA MUZEALNA – 2,50 zł od osoby (o ile nie wymaga specjalnych materiałów)

  • Uwagi o dostępności

    brak danych

3. Oferta kulturalno-rozrywkowa

  • Lekcje muzealne

    Zgłaszając się z tygodniowym wyprzedzeniem do Działu Naukowo-Oświatowego, można zamówić lekcję muzealną na jeden z wybranych tematów:

    • U kowala – pokaz pracy miecha i kucia metali
    • Nie święci garnki lepią – pokaz lepienia z gliny połączony z prezentacją technik garncarskich
    • Jak to ze lnem było – prezentacja sprzętu i narzędzi do obróbki lnu oraz proces powstawania tkaniny
    • Droga do chleba – prezentacja sprzętu i narzędzi do wyrobu i wypieku chleba
    • Chata wiejska, wiatrak, stodoła, kuźnia – sposób budowania, wykorzystanie i urządzenia poszczególnych obiektów, ich rola w życiu mieszkańców wsi wielkopolskiej
    • Cykl „Rok obrzędowy” – zwyczaje związane z poszczególnymi świętami, towarzyszące człowiekowi od narodzin do śmierci

  • Zwierzęta

    brak danych

  • Pamiątki

    brak danych

  • Sesje zdjęciowe

    brak danych

  • Posiłek regionalny

    brak danych

  • Atrakcje dla dzieci

    brak danych

  • Atrakcje w okolicy

    W Gosławicach znajduje się kilka zabytków:

    • Kościół św. Andrzeja Apostoła, wybudowany w pierwszej połowieXV wieku; jest gotycką budowlą centralną; do ośmiobocznej nawy przylegają cztery pomieszczenia - prezbiterium, dwie kaplice i kruchta.

    • Zamek, usytuowany nad brzegiem jeziora; wzniesiony z cegły w latach 1418-1426, składa się z dwóch równolegle ustawionych piętrowych budynków; zamek otoczony jest wysokim murem; obecnie mieści się tu siedziba Muzeum Okręgowego.

    • Dworek, wybudowany w pierwszej połowie XIX wieku, kopia zniszczonego obiektu w Ruszkowa I.

4. Imprezy

brak danych

5. Dojazd

  • Własnym samochodem

    Jadąc samochodem należy kierować się na północ z centrum Konina ul. Przemysłową (trasą nr 25 Kalisz-Bydgoszcz), a następnie po przejechaniu około 7 km skręcić w lewo pod wiaduktem z napisem „Muzeum”.

  • Pociągiem

    Konin posiada dogodne połączenia PKP i PKS.

  • PKSem

    Aby dojechać z centrum miasta do muzeum, można skorzystać ze środków komunikacji publicznej:

    • Linia autobusowa 56 - z dworca PKS/PKP,
    • Linia autobusowa 55 - z ul. Piłsudskiego,
    • Linia autobusowa 65 - z os. Chorzeń.

    Rozkłady jazdy MZK można sprawdzić na stronie internetowej www.mzk-konin.com.pl.

  • Prywatnymi busami

    brak danych

6. Baza noclegowa

    Konin wraz ze swoimi okolicami posiada bogatą ofertę noclegowa. Można wybierać spośród hoteli, pensjonatów, czy ośrodków wypoczynkowych. Muzeum położone jest nad jednym z Gosławickich jezior, wśród których znajduje się wiele ośrodków wypoczynkowo-rekreacyjnych oraz pola namiotowe (noclegi znajdziemy m.in. w położonej kilkanaście kilometrów na północ miejscowości Ślesin). Najbliżej skansenu znajduje się całoroczne Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Koninie oraz Ośrodek Wypoczynkowy Przystań Gosławice.
  • Agroturystyka

    brak danych

  • Schronisko

    brak danych

  • Pola namiotowe

    brak danych

  • Hotele, pensjonaty, ośrodki wypoczynkowe

    brak danych

  • Sale konferencyjne

    brak danych

7. Działalność naukowo-badawcza

Dział etnograficzny konińskiego muzeum gromadzi eksponaty związane z kulturą ludową regionu (pochodzące głownie z terenu byłego województwa konińskiego). Najliczniejsza jest kolekcja sztuki ludowej, w której na uwagę zasługuje zbiór prac Zdzisława Staszaka. Poza tym gromadzone są przede wszystkim narzędzia rolnicze, warsztaty rzemieślnicze oraz sprzęt gospodarstwa domowego.

8. Informacje dodatkowe

skanseny.net





Więcej zdjęć

 

Pomóż rozwijać etnografię w internecie.

WESPRZYJ NAS