Skanseny
 

Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej

Drewniany traktorek i chałupa z 1804 roku.

Kolbuszowa i dla turystów i dla etnografów

Park Etnograficzny Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej na Podkarpaciu prezentuje wsie lasowiacką i rzeszowską z przełomu XIX i XX wieku. Na terenie 30 ha wśród łąk, lasów i stawów rozmieszczono ponad 80 obiektów architektury drewnianej, w tym zagrody chłopskie, wiatraki, młyn wodny, remizę, szkołę, karczmę wiejską, a także XIX-wieczny kościół z Rzochowa z unikalnymi malowidłami na płótnach. W skansenie pokazywane są m.in. wystawy zabawkarstwa ludowego i pożarnictwa. Park zaprasza na zajęcia dla dzieci i młodzieży oraz na imprezy cykliczne.

Park Etnograficzny został otwarty w 1978 roku, ale pomysł na jego utworzenie powstał jeszcze przed 1970 rokiem wśród działaczy Muzeum Regionalnego Lasowiaków w Kolbuszowej. Muzeum działało społecznie przez 11 lat, od momentu otwarcia dla zwiedzających w 1959 roku, opierając się wyłącznie na nieodpłatnej pracy swoich twórców – głównie członków Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przyrody i Kultury im. Juliana Macieja Goslara, w tym zwłaszcza Kazimierza Skowrońskiego, Macieja Skowrońskiego i Józefa Niezgody. Rok 1971 był rokiem upaństwowienia Muzeum i podjęcia decyzji o utworzeniu parku etnograficznego. Pracami pokierował Maciej Skowroński, jeden z założycieli Towarzystwa, a od lutego 1972 także kierownik państwowego już Muzeum Regionalnego Lasowiaków. W roku 1974 zmieniono nazwę instytucji na Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, a na gruntach przy ulicy Wolskiej rozpoczęto stawianie pierwszych obiektów przyszłego parku etnograficznego. Intensywne prace nad jego organizacją trwały przez kolejne cztery lata, aż 4 maja 1978 nastąpiło uroczyste otwarcie w obecności ówczesnego wiceministra kultury prof. Wiktora Zina. Kolejnego zaś dnia w Kolbuszowej odbyła się, zwołana z tej okazji, Ogólnopolska Konferencja Parków Etnograficznych.

Obecnie Park Etnograficzny w Kolbuszowej zajmuje obszar 30 hektarów, na których rozmieszczono ponad 80 obiektów architektury drewnianej. Szczególnego uroku dodaje mu otoczenie lasów, łąk i zwłaszcza stawów, z których jeden oddziela od siebie dwie odrębne tematycznie części Parku, prezentujące wieś rzeszowską i wieś lasowiacką. W parku znajdują się głównie budynki zagród chłopskich, odzwierciedlające dawny ich układ oraz zabudowania charakterystyczne dla samowystarczalnych zagród leśnych. Obok zagród można obejrzeć: wiatraki, budynek szkoły, kuźnie, kapliczki, pasiekę, remizę, karczmę żydowską, młyn wodny. W chałupach zaaranżowano wnętrza pokazujące życie codzienne i świąteczne ich dawnych mieszkańców – znajdziemy tu między innymi aranżację kuchni w czasie wypiekania chleba, izby – na święta Bożego Narodzenia, rozłożone warsztaty tkackie czy rzeźbiarskie. W budynkach można oglądać także wystawy tematyczne – np. wystawę dawnego sprzętu pożarniczego i mundurów strażackich czy wystawę zabawkarstwa ludowego.

Najstarszy obiekt architektoniczny parku znajduje się w części lasowiackiej. To ogromny spichlerz dworski przeniesiony z Bidzin. Powstał on w 1784 roku. Najstarszym budynkiem mieszkalnym jest przeniesiona z Markowej chałupa Kielarów, zbudowana 17 sierpnia 1804 r., o czym informuje napis (17 Augustus 1804) znajdujący się na belce nadproża. W części tej stoi także remiza strażacka z oryginalnym wystrojem z lat 30.–40. XX wieku. Idąc z części rzeszowskiej do lasowiackiej, mijamy budynek karczmy żydowskiej z XIX wieku. W zaaranżowanej na lata 20. XX wieku izbie szynkowej można obejrzeć oryginalny plakat reklamowy o następującym tekście: "ARCYKSIĄŻĘCY BROWAR W ŻYWCU POLECA SWOJE PIWA: ZDRÓJ ŻYWIECKI, MARKOWE, PORTER".

W części lasowiackiej znajduje się druga co do wieku chałupa w Parku – zbudowana w 1810 roku, przeniesiona z Żołyni Dolnej. W zabytkowej szkole można zobaczyć dawną klasę wyglądającą tak jak sale szkolne w latach trzydziestych. Na ścianach wiszą oryginalne mapy, plansze i portrety, a na nauczycielskim biurku znajdują się oryginalne przybory, m.in. kałamarz i bibularz. W zrekonstruowanych ławkach można zobaczyć uczniowskie tabliczki.

Wystawą, szczególnie kolorową i atrakcyjną dla dzieci, jest prezentowana w chałupie z Wrzaw wystawa zabawek ludowych autorstwa Stanisława Naroga. Pokazywane zabawki są wykonane techniką tradycyjną, ale według starych i współczesnych wzorów (np. malowane w kwiatki drewniane traktorki). W części lasowiackiej Parku znajduje się także zespół wiatraków drewnianych typu koźlak oraz młyn wodny.

Największym i jednym z najcenniejszych obiektów w Parku Etnograficznym jest przeniesiony z Rzochowa kościół. W tej drewnianej, wybudowanej w 1842 roku świątyni znajduje się oryginalne wyposażenie – późnobarokowy ołtarz główny, ołtarze boczne, a także stacje drogi krzyżowej, ławy kolatorskie, konfesjonały i chorągwie. Ewenementem są malowidła na płótnie pokrywające pierwotnie wszystkie ściany i strop kościoła. Obecnie są one odnawiane, część z nich można już zobaczyć w kościele. Założenie kościelne jest rozbudowywane – obok kościoła zestawiono już stodołę plebańską i spichlerz. W planach jest uzupełnienie ekspozycji o dwór i założenie leśne z leśniczówką.

Na stronie www.muzeumkolbuszowa.pl znajduje się obszerna historia powstania Parku etnograficznego, szczegółowy przewodnik po wszystkich obiektach Parku, pełna oferta edukacyjna, aktualizowane na bieżąco informacje o imprezach, a także wykaz publikacji (część z nich dostępna jest online) i zbiorów archiwalnych.


Zofia Nawrocka

Informacje praktyczne

1. Adres fizyczny, adres mailowy

    Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej
    ul. Kościuszki 6
    36-100 Kolbuszowa
    tel: 017 22 71 296

    Park Etnograficzny
    ul. Wolska 36
    36-100 Kolbuszowa
    tel. 017 22 71 071 w. 22

www.muzeumkolbuszowa.pl

      mail: sekretariat@muzeumkolbuszowa.pl

    • Dane kontaktowe

      Zgłaszanie wycieczek, rezerwacja przewodników, umawianie lekcji muzealnych pod numerem tel. (017) 22-71-296, 74-45-492.

    Więcej...
    skanseny.net





    Więcej zdjęć

     
    zamknij

    Ważna informacja: ten serwis wykorzystuje pliki cookies

    Serwis skanseny.net używa informacji zapisanych za pomocą cookies w celu sporządzania statystyk dotyczących odwiedzin i przeglądania zawartości strony.

    Pomóż rozwijać etnografię w internecie.

    WESPRZYJ NAS