Skanseny
 

Zagroda Wsi Pszczyńskiej w Pszczynie

Skansen – Zagroda Wsi Pszczyńskiej jest miejscem niezwykłym ze względu na swoje położenie. Wśród drzew Zabytkowego Parku Dworskiego znajdującego się w centrum Pszczyny, w niedalekiej odległości od rynku, Muzeum Zamkowego i Zagrody Żubrów, znajduje się niewielkie muzeum na wolnym powietrzu, liczące czternaście obiektów budownictwa drewnianego ziemi pszczyńskiej, pochodzących głównie z XIX wieku.

Skansen – Zagroda Wsi Pszczyńskiej powstał w 1975 roku. Do kwietnia 2008 roku podlegał on Towarzystwu Ziemi Pszczyńskiej, a następnie został przejęty przez Agencję Rozwoju Promocji Ziemi Pszczyńskiej. Muzeum powstawało dzięki osobistemu zaangażowaniu amatorów – miłośników Ziemi Pszczyńskiej i kultury ludowej regionu. Inicjatorem, twórcą i dobrą duszą Skansenu jest Aleksander Spyra, natomiast wsparcia merytorycznego udzielił ówczesny dyrektor Muzeum Wnętrz w Pszczynie – Igor Płazak. Celem placówki było ratowanie resztek zabytkowych obiektów będących świadectwem kultury ludowej Ziemi Pszczyńskiej. Powstające Muzeum usytuowano na dwuhektarowym terenie Zabytkowego Parku Dworskiego [to nazwa własna, stąd duża litera]. Znajduje się tu cenny starodrzew, między innymi potężne dęby szypułkowe, kasztanowce, cisy, lipy, graby, wiązy, klony, buki i tulipanowce. Ponadto przez teren Skansenu przepływa malowniczy potok.

Muzeum zostało zaplanowane tak, aby odzwierciedlało zagrodę bogatego gospodarza, w której oprócz chałupy znajdują się także: spichlerz, stodoła, wozownia, młyn z wiatrakiem, szopa na siano i inne zabudowania gospodarcze. Wnętrza obiektów zostały zagospodarowane na ekspozycje przedstawiające wyposażenie chłopskiej izby, kuźni, masztalni (budynku, gdzie trzymano konie, czasem wozy, natomiast na strychu – siano) i wozowni. We wnętrzach tych również przygotowano wystawy tematyczne prezentujące narzędzia wykorzystywane w warsztacie tkackim, rzemieślniczym czy stolarskim. Pokazano także zgromadzone różne rodzaje pojazdów konnych oraz urządzenia przydatne do przetwarzania zboża.

Najstarszym obiektem na terenie Muzeum jest masztalnia pochodząca z 1799 roku. Ta oryginalna budowla składa się z dwóch części: część przednia – starsza jest przykładem konstrukcji wieńcowej, natomiast tylna – dobudowana później, prezentuje konstrukcję słupową. Do środka budynku prowadzi, półkoliście zwieńczona brama wjazdowa. Dwuskrzydłowe drzwi wyposażone są w drewniany zamek o mechanizmie zapadkowym.

Centralnym obiektem pszczyńskiej zagrody jest chałupa z Grzawy datowana na 1831 rok. Jest to liczący cztery pomieszczenia obiekt z sienią po środku. W izbie paradnej zgromadzono wiele ciekawych obiektów, między innymi prasę do twarogu, malowaną skrzynię wianną i święte obrazy np. św. Barbarę patronkę górników. W drugiej izbie – sypialni, można zobaczyć z kolei zapierający dech w piersiach drewniany i polichromowany ołtarzyk domowy pokaźnych rozmiarów, a także łóżko z kulokami i kołyskę. Trzecie pomieszczenie służyło dawniej jako pokój starszych gospodarzy – dziadków. Jest to najskromniejsza izba w chałupie, lecz równie ciekawa jak dwie pozostałe. Zwiedzający mogą podziwiać tu malowaną szafę z XVIII wieku, kolekcję oryginalnych lamp naftowych oraz wystawę strojów Mikołajów – grupy kolędniczej.

Innymi ciekawymi obiektami Zagrody Wsi Pszczyńskiej są: niewielki młyn z wiatrakiem o metalowych skrzydłach, niegdyś służący do przygotowania pasz i kaszy; piękna drewniana sześcioboczna studnia z daszkiem, a także charakterystyczna dla regionu pszczyńskiego olbrzymia ośmioboczna stodoła z Kryr, w której znajduje się wystawa dawnych powozów. Wśród zebranych eksponatów na szczególną uwagę zwraca czarny, ozdobny karawan wiejski z Pawłowic.

Choć Zagroda Wsi Pszczyńskiej jest niewielka, to piękne położenie i interesujące obiekty powodują, że stanowi ona atrakcyjne miejsce chętnie odwiedzane przez turystów zmierzających z lub do Zamku książąt pszczyńskich. Już teraz istnieje możliwość dojechania spod zamku do muzeum bryczką, a w najbliższym czasie prawdopodobnie powstanie wspólny bilet, dzięki któremu licznie napływający do Pszczyny turyści będą mogli zwiedzić wszystkie atrakcje miasta i okolic.

W planach Zagrody Wsi Pszczyńskiej jest rozbudowa jej zaplecza edukacyjno–administracyjnego. Trwają już prace nad remontem spichlerza, który posłuży wkrótce jako miejsce warsztatów etnograficznych i lekcji muzealnych. W następnej kolejności powstaną: budynek administracyjny, wiata do zajęć plenerowych, miejsce piknikowe, a na muzealnym potoku – dwa oczka wodne. W planach jest również remont karczmy „Stary Młyn” – dziewiętnastowiecznego budynku dawnego młyna z Bojszów, w którym dzisiaj oferowane są usługi gastronomiczne, a także budowa nowego wejścia do muzeum.

Muzeum warto odwiedzić w pierwszą sobotę miesięcy wiosenno-letnich, kiedy to w tutejszej pasiece można spotkać pszczelarza – pana Pawła Kowalczyka, który zajmuje się pszczołami zamieszkującymi w zabytkowych ulach i od którego można zakupić prawdziwy miód.

Muzeum dopracowało się dwóch majowych/wiosennych imprez cyklicznych: Spotkania pod Brzymem (czyli w tłumaczeniu ze śląskiego: modrzewiem) i Mały Brzym, podczas których goście mogą posłuchać zespołów folklorystycznych z regionu pszczyńskiego oraz skorzystać z oferty kiermaszu twórców ludowych. Poza imprezami zwiedzający zainteresowani wyrobami ludowymi mogą zajrzeć do sklepiku z pamiątkami, znajdującego się w budynku kasy. Natomiast dzieci mogą zaprzyjaźnić się z owcami i kozami, które w okresie letnim pasą się na zagrodowej łączce.

Zagroda Wsi Pszczyńskiej stanowi dla zwiedzających Pszczynę wspaniałe dopełnienie pobliskiego Zamku i jego zabytkowego parku. Dzięki niej, ściągający z całego świata turyści, którzy chcą zobaczyć wspaniale zachowaną magnacką rezydencję, mogą także poznać drugą stronę historii Ziemi Pszczyńskiej – życie i dawne domostwa chłopskie.

Joanna Kowal i Łukasz Sikorski

Informacje praktyczne

1. Adres fizyczny, adres mailowy

    Zagroda Wsi Pszczyńskiej
    Agencji Rozwoju Promocji Ziemi Pszczyńskiej
    ul. Parkowa
    43-200 Pszczyna
    www.skansen.pszczyna.pl

    mail: brak danych
  • Dane kontaktowe

    tel: 604-508-718

2. Dostępność

  • Godziny otwarcia

    - Poniedziałek - Piątek: od 9:00 do 17:00
    - Sobota i Niedziela: od 10:00 do 18:00
    Od 16 października do 14 kwietnia zwiedzanie skansenu możliwe tylko po uprzedniej rezerwacji telefonicznej pod numerem telefonu: 0604-508-718 lub (032) 212-99-99

  • Ceny biletów

    Bilet normalny: 6 zł
    Bilet ulgowy: 3 zł (dzieci i młodzież od 4 do 15 lat oraz emeryci i renciści)
    Bilet grupowy normalny: 4 zł (powyżej 15 osób)
    Bilet grupowy ulgowy: 2,5 zł (powyżej 15 osób; dzieci i młodzież od 4 do 15 lat oraz emeryci i renciści)
    Wstęp bezpłatny: dzieci do lat 4, opiekunowie grupy (1 opiekun na 15 osób) przewodnicy PTTK
    Usługa przewodnika: 30zł

  • Uwagi o dostępności

    • parking i WC przy parku w bliskiej odległości od Muzeum,
    • istnieje możliwość wprowadzania rowerów lub pozostawienia ich przy kasie,
    • istnieje możliwość fotografowania obiektów (również wnętrz) bez dodatkowych opłat.
    • Opisy obiektów dostępne w języku polskim, angielskim i niemieckim.

3. Oferta kulturalno-rozrywkowa

  • Lekcje muzealne

    Obecnie Muzeum nie prowadzi lekcji muzealnych ani warsztatów etnograficznych.

  • Zwierzęta

    Istnieje możliwość wprowadzenia psów na smyczy (z wyjątkiem wnętrz obiektów).

  • Pamiątki

    brak danych

  • Sesje zdjęciowe

    Istnieje możliwość zrobienia sesji foto bez dodatkowych opłat lub wynajęcia powierzchni muzealnych

  • Posiłek regionalny

    brak danych

  • Atrakcje dla dzieci

    brak danych

  • Atrakcje w okolicy

    brak danych

4. Imprezy

Imprezy cykliczne w 2009 roku:

  • Ostatni weekend maja: „Spotkania pod Brzymem”: występy zespołów, prezentacja twórców ludowych
  • Przedostatni weekend maja: „Mały Brzym”: impreza dla dzieci, szkoły z Pszczyny, w których działają zespoły ludowe prezentują swoje umiejętności na plenerowej scenie usytuowanej na centralnym placu skansenu.

5. Dojazd

  • Własnym samochodem

    Muzeum znajduje się w centrum miasta w zabytkowym parku pszczyńskim. Własnym środkiem lokomocji dojedziemy do Pszczyny drogą krajową nr 1. Aby dotrzeć do Muzeum należy skręcić z głównej drogi w prawo w ul. Męczenników Oświęcimskich skąd strzałki poprowadzą nas prosto do celu.

  • Pociągiem

    Dojazd do Pszczyny pociągiem osobowym z Katowic trwa ok. 45 minut. Rozkład jazdy pociągów rozklad-pkp.pl. Dojazd pociągiem z Krakowa, jedynie z przesiadką w Katowicach. Pociąg jest najpewniejszym środkiem komunikacji.

  • PKSem

    Autobusów i busów do Pszczyny praktycznie nie ma. Nieliczne autobusy możemy znaleźć na stronie www.pks-pszczyna.pl natomiast nieliczne busy na stronie www.powiat.pszczyna.pl Z Dworca PKP do Muzeum idzie się spacerkiem 5 minut (500 m). Placem Dworcowym zmierzamy w kierunku ul. Dworcowej, którą przecinając dochodzimy do ul. Parkowej, przy której znajduje się wejście do Muzeum.

  • Prywatnymi busami

    Patrz: dojazd PKSem

6. Baza noclegowa

  • Agroturystyka

    Baza noclegowa na stronie: www.pszczyna.info.pl

  • Schronisko

    brak danych

  • Pola namiotowe

    brak danych

  • Hotele, pensjonaty, ośrodki wypoczynkowe

    brak danych

  • Sale konferencyjne

    brak danych

7. Działalność naukowo-badawcza

Obecnie Zagroda Wsi Pszczyńskiej nie prowadzi działalności naukowo-badawczej.

8. Informacje dodatkowe

  • Ciekawe linki

    brak danych

skanseny.net





Więcej zdjęć

 

Pomóż rozwijać etnografię w internecie.

WESPRZYJ NAS